W dniu 27 czerwca 2022 roku, podczas świętowania 50-lecia Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie oraz w dniu otwarcia XXVI Międzynarodowej Konferencji nt. Tożsamość, kondycja i powinności pedagogiki międzykulturowej: tradycja i współczesność, miało miejsce wspólne posiedzenie plenarne Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk i Prezydium Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy. Uroczystego otwarcia posiedzenia plenarnego oraz powitania uczestników dokonali: Przewodnicząca KNP PAN - prof. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska; Honorowy Przewodniczący KNP PAN - prof. dr hab. dr. h.c. multi Tadeusz Lewowicki; Prezydent Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy (Minister Oświaty i Nauki Ukrainy w latach 1998 – 2005) - prof. dr hab. Wasyl G. Kremień. W imieniu władz Uniwersytetu Śląskiego uroczystego powitania dokonali: Prorektor ds. rozwoju kadry - prof. dr hab. Ewa Jarosz; Dziekan Wydziału Nauk Społecznych - prof. dr hab. Zenon Gajdzica; Dziekan Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji - prof. UŚ dr hab. Krzysztof Marek Bąk; Dyrektor Instytutu Pedagogiki - prof. UŚ dr hab. Irena Polewczyk oraz w imieniu Komitetu Naukowego Konferencji - prof. dr hab. Ewa Ogrodzka-Mazur.
Celem wspólnego posiedzenia było omówienie obszarów współpracy polskich i ukraińskich naukowych środowisk pedagogicznych w aspekcie aktualnej sytuacji w Europie Środkowo-Wschodniej (w szczególności w Ukrainie)[1].
W części naukowej posiedzenia plenarnego wystąpili:
- Prezydent Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy - prof. dr hab. Wasyl G. Kremień, który wygłosił referat nt.: Działalność Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy: dotychczasowe doświadczenia, współpraca międzynarodowa i aktualne problemy warunkowane wojną w Ukrainie;
- Przewodnicząca KNP PAN - prof. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska, która w ramach wprowadzenia do dyskusji, przedstawiła obszary współpracy KNP PAN i NANP Ukrainy;
W ramach dyskusji głos zabrali członkowie Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy oraz członkowie Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk podkreślając wagę współpracy naukowej w kontekście aktualnej sytuacji warunkowanej wojną w Ukrainie.
Po wysłuchaniu informacji Przewodniczącej Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN Agnieszki Cybal-Michalskiej i Prezydenta Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy Wasyla Kremenia oraz dyskusji, przyjęto wspólne stanowisko.
---------------------------------------
[1] Odnosząc się do początków współpracy, należy wskazać dwie istotne daty. W 2006 roku podpisano umowę o współpracy pomiędzy Komitetem Nauk Pedagogicznych PAN a Akademią Nauk Pedagogicznych Ukrainy. Prof. dr hab. Tadeusz Lewowicki – główny inspirator podpisania umowy, określił ją jako nietypową (T. Lewowicki, O polsko-ukraińskiej wspólnocie akademickiej – esej optymistyczny, w: L. Pawelski, M. Rembierz (red.), Ponad podziałami. Wspólne perspektywy i dążenia w polsko--ukraińskiej współpracy naukowej, Szczecinek – Dąbrowa Górnicza 2021, s. 38). Mianowicie, Komitet Nauk Pedagogicznych PAN jako podmiot o charakterze korporacyjnym w strukturze Polskiej Akademii Nauk, nie posiadał (i nadal nie posiada) osobowości prawnej i uprawnień do podpisywania umów z zewnętrznymi partnerami. Nie mniej jednak, ówczesny wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, prof. dr hab. Jan Strejlau, znalazł rozwiązanie umożliwiające podpisanie tak ważnej dla współpracy polskich pedagogów z naukowcami ściśle związanymi z Akademią Pedagogicznych Nauk Ukrainy umowy. Umowa jest do dnia dzisiejszego obowiązująca i stanowi formalną podstawę - a także inspirację do rozwoju i współpracy obydwu środowisk naukowych.
Natomiast w 1991 roku podpisano porozumienie o współpracy naukowej i oświatowej Polski i Ukrainy przez polskiego Ministra Edukacji Narodowej prof. dra hab. Henryka Samsonowicza i Ministra Oświaty i Nauki Ukrainy, prof. dra hab. Iwana A. Zjaziuna.