Dnia 18 listopada 2022 r. w Pałacu Staszica w Warszawie, w godz. 10.00-13.00, odbyła się debata współorganizowana przez Państwową Komisję do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 (z tzw. Państwową Komisję ds. Pedofilii) oraz Sekcję Pedagogiki Specjalnej KNP PAN na temat: „Dlaczego nie słyszymy głosu dzieci niepełnosprawnych skrzywdzonych seksualnie? Bariery emocjonalne, komunikacyjne, instytucjonalne”. Debata odbyła się w Europejskim Dniu Ochrony Dzieci przed Wykorzystywaniem Seksualnym i Niegodziwym Traktowaniem w Celach Seksualnych. Była to pierwsza tego typu debata naukowa poświęcona problematyce pedofilii generalnie, organizowana przez Państwową Komisję do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15. Dyskusja została skoncentrowana wokół następujących zagadnień ogólnych oraz wpisanych w te zagadnienia kwestii szczegółowych:
1. Przemoc seksualna wobec dzieci skala problemu. Rzeczywistość a statystyki.
2. Wykorzystywanie seksualne dzieci z niepełnosprawnościami. Czynniki ryzyka: a) wpływ niepełnosprawności na podatność dzieci na wykorzystywanie seksualne, b) wpływ instytucji, w której przebywa dziecko na zwiększenie ryzyka wykorzystania seksualnego, czy rodzaj sprawowanej opieki nad dzieckiem wpływa na możliwość wykorzystania seksualnego?
3. Powody nieujawniania wykorzystywania seksualnego dzieci z niepełnosprawnością: a) stereotypy, przekonania na temat niepełnosprawności, b) bariery emocjonalne rodziców/opiekunów (wstyd, poczucie winy, obojętność, przyzwolenie, brak zrozumienia czym jest przemoc seksualna), c) bariery komunikacyjne, d) brak właściwej diagnostyki, e) rola instytucji w braku ujawniania przestępstw wykorzystywania seksualnego dziecka niepełnosprawnego.
4. Jak wspomóc rodziców dzieci z niepełnosprawnościami w ochronie przed wykorzystaniem seksualnym? Czynniki chroniące: a) jak właściwa komunikacja opiekun-dziecko może pomóc chronić dziecko z niepełnosprawnością przed wykorzystaniem seksualnym (uważność, wiarygodność, lekceważenie potrzeb)?, b) jak edukować rodziców i opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami w zakresie ochrony przed przemocą i wykorzystaniem seksualnym?, c) modele prewencji i interwencji.
W debacie uczestniczyli przedstawiciele Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15: dr hab. Błażej Kmieciak (przewodniczący Komisji), Hanna Elżanowska (z-ca przewodniczącego Komisji), Justyna Kotowska (członkini Komisji), Elżbieta Malicka (członkini Komisji), Sekcji Pedagogiki Specjalnej KNP PAN oraz Zespołu Wspierającego Działania Sekcji Pedagogiki Specjalnej KNP PAN: prof. Marzenna Zaorska, dr hab. Monika Dąbkowska, dr hab. Remigiusz Kijak, a także zaproszeni specjaliści: dr hab. Beata Nowak, dr Izabela Fornalik, dr Monika Zima-Parjaszewska, Michał Olenowicz (przedstawiciel Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Pawła Wdówika). Przewodnicząca KNP PAN i Członkinie/Członkowie SPS KNP oraz Zespołu Wspierającego Działania SPS KNP PAN uczestniczyli w debacie w formie zdalnej. Nad organizacją debaty czuwał Grzegorz Chęciak (Dyrektor Departamentu Działań Edukacyjnych i Prewencyjnych Komisji). Debatę prowadzili dziennikarze Radia TOK FM: Karolina Głowacka i Michał Janczura.
Wśród najistotniejszych wniosków dotyczących dyskutowanej problematyki znalazły się między innymi następujące: 1. Stworzenie interdyscyplinarnej oraz ponadresortowej grupy specjalistów (zespołu), która opracowałaby koncepcję (strategię) wdrażania działań profilaktycznych, diagnostycznych, terapeutycznych, edukacyjnych, szacujących rozpowszechnienie problemu w skali ogólnokrajowej oraz na poziomie środowisk lokalnych. 2. Edukacja społeczeństwa na dany temat (również z wykorzystaniem środków masowego przekazu). 3. Edukacja grup zawodowych, np. poprzez odpowiednie szkolenia, mogących mieć styczność z dzieckiem krzywdzonym z obszaru służby zdrowia, edukacji (nauczyciele, nauczyciele specjaliści, pracownicy niepedagogiczni), pomocy społecznej, systemu sprawiedliwości, pomocy psychologicznej (psycholodzy, psychoterapeuci), pracowników instytucji opiekuńczych (np. domów pomocy społecznej, zakładów aktywności zawodowej, hospicjów, zakładów opieki leczniczej). 3. Wprowadzenie do standardów kształcenia na kierunkach studiów, których absolwenci mogą stykać się z sytuacjami nadużyć seksualnych wobec małoletnich treści obejmujących daną problematykę. 4. Wprowadzenie przedmiotu edukacja seksualna do podstaw programowych kształcenia dzieci i młodzieży w naszym kraju. 5. Edukacja rodziców uwzględniająca specyfikę problematyki oraz możliwości rozwojowe i funkcjonalne ich dziecka. 6. Realizacja badań naukowych (finansowanych np. ze środków Narodowego Centrum Nauki) wpisana w tematykę seksualności dzieci i młodzieży.
Współpraca pomiędzy Państwową Komisję do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz Sekcją Pedagogiki Specjalnej KNP PAN będzie kontynuowana przy realizacji kolejnych przedsięwzięć z obszaru seksualnego krzywdzenia małoletnich.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------